ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ NUÔI CẤY MÔ TRONG NHÂN GIỐNG MÍA CHẤT LƯỢNG CAO

Giải pháp đột phá giúp chủ động nguồn giống, nâng cao năng suất vùng nguyên liệu mía đường Thanh Hóa

Trong bối cảnh ngành mía đường đang đứng trước nhiều thách thức về năng suất, chất lượng giống và dịch bệnh, việc ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô thực vật đã mở ra một hướng đi mới giúp các địa phương chủ động nguồn giống, tăng hiệu quả sản xuất và tạo ra những vùng nguyên liệu ổn định, bền vững. Tại Thanh Hóa, dự án khoa học “Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô thực vật nhân nhanh một số giống mía chất lượng cao” là một ví dụ tiêu biểu cho sự đổi mới mạnh mẽ trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

1. Hoàn thiện quy trình nhân giống mía bằng công nghệ nuôi cấy mô

Sau 18 tháng triển khai, Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng và Phát triển Công nghệ Sinh học Thanh Hóa đã hoàn thiện quy trình nuôi cấy mô và sản xuất ruộng giống cấp 1 cho các giống mía chủ lực.

Dựa trên khảo sát điều kiện thực tế tại các đơn vị trồng mía, dự án lựa chọn nhân giống tại Trại giống cây trồng Cẩm Thủy và HTX nông nghiệp Hà Long (Hà Trung). Hai giống mía nổi bật ROC22 và VĐ 93-159 được đưa vào quy trình nuôi cấy mô in vitro nhằm đảm bảo chất lượng cây giống ngay từ cấp đầu tiên.

Quá trình nuôi cấy đã tạo ra 3.500 bình cây hoàn chỉnh, sau đó được đưa ra vườn ươm, thích nghi với điều kiện tự nhiên và tiếp tục phát triển ổn định.

2. Xây dựng ruộng giống cấp 1, tiến tới chủ động nguồn giống sạch bệnh

Từ nguồn giống mô được cấy thành công, dự án đã triển khai trồng hơn 2 ha ruộng giống cấp 1. Tại đây, cây mía cấy mô cho thấy tốc độ sinh trưởng mạnh, đồng đều và khả năng chống chịu tốt. Dự kiến đến tháng 10/2017, vùng giống cấp 1 này sẽ tiếp tục được nhân rộng sang ruộng cấp 2, hình thành chuỗi cung ứng giống ổn định cho toàn khu vực.

Đây là bước tiến quan trọng trong việc chủ động nguồn giống chất lượng cao, thay thế giống truyền thống vốn dễ thoái hóa, mang mầm bệnh và cho năng suất kém ổn định.

3. Ưu điểm vượt trội của mía nuôi cấy mô so với giống truyền thống

Công nghệ nuôi cấy mô in vitro mang lại nhiều giá trị thiết thực cho cây mía – một loại cây trồng có nhu cầu giống lớn và đòi hỏi tính đồng đều cao:

• Tạo cây giống sạch bệnh, chất lượng đồng nhất

Cây mía nuôi cấy mô được sinh trưởng trong môi trường vô trùng nên không mang tác nhân gây bệnh, đảm bảo độ thuần di truyền và phát triển ổn định trên diện rộng.(Nếu người trồng cần tham khảo thêm về công nghệ giống sạch bệnh, có thể xem thêm tại: https://vigen.vn/)

• Hệ số nhân giống cao – tiết kiệm thời gian sản xuất

Chỉ từ một mẫu mô nhỏ có thể nhân thành hàng nghìn cây, rút ngắn đáng kể thời gian chuẩn bị giống cho vụ sản xuất mới.

• Tăng năng suất và chất lượng vùng nguyên liệu

Nhờ bộ rễ khỏe, thân đồng đều và khả năng sinh trưởng mạnh, mía cấy mô thường cho năng suất cao hơn từ 15–25% so với giống giâm hom hoặc tách chồi truyền thống.

• Dễ mở rộng quy mô trồng mía thương phẩm

Cây mô thích ứng tốt với điều kiện đất đai, hạn chế đổ ngã, giúp nông dân dễ quản lý vườn mía và giảm chi phí đầu tư dài hạn.

4. Mục tiêu của dự án – Hướng đến nền nông nghiệp công nghệ cao

Dự án đặt mục tiêu đến năm 2018 sẽ cung cấp ra thị trường giống mía thương phẩm được nhân bằng kỹ thuật nuôi cấy mô, đảm bảo:

• Giống sạch bệnh

• Sinh trưởng mạnh

• Năng suất cao

• Phù hợp với vùng nguyên liệu rộng lớn của Thanh Hóa

Điều này không chỉ giúp địa phương giảm phụ thuộc vào nguồn giống bên ngoài, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, ổn định đầu ra cho ngành mía đường.

5. Công nghệ mô – cầu nối giữa nghiên cứu và sản xuất thực tiễn

Việc ứng dụng nuôi cấy mô trong nhân giống mía tại Thanh Hóa là minh chứng rõ ràng cho việc đưa thành tựu khoa học vào thực tế. Khi được kết hợp với hệ thống vườn ươm chất lượng và quy trình chăm sóc khoa học, giống mía mô sẽ phát huy tối đa tiềm năng.

(Người trồng có thể tham khảo thêm về dụng cụ ươm giống hỗ trợ cho công tác vườn ươm tại: https://vigen.vn/dung-cu-uom-giong-dua/)

KẾT LUẬN

Công nghệ nuôi cấy mô đang từng bước làm thay đổi nền nông nghiệp Việt Nam, đặc biệt với các cây trồng công nghiệp như mía – nơi chất lượng giống quyết định trực tiếp năng suất.

Dự án tại Thanh Hóa không chỉ khẳng định hiệu quả vượt trội của mía nuôi cấy mô, mà còn mở ra hướng đi bền vững giúp địa phương tự chủ nguồn giống, tăng giá trị kinh tế và tạo nền tảng cho các vùng nguyên liệu mía đường hiện đại, chất lượng cao trong tương lai.